محسن بعد از چند سال کارمندی در هتل و کسب تجربه در این صنعت، تصمیم گرفت که قدمهای اولیه برای راه اندازی یک کسب و کار مستقل را شروع کند. واقعیتش این بود که زندگی در یک شهر توریستی، فرصتهای درآمدزایی زیادی را سرراه ساکنان آن شهر قرار می دهد که مدیریت مراکز اقامتی، یکی از اولین کسب و کارهای این لیست است.

محسن هم با درک این فرصت، با چند ماه مذاکره با فامیل و دوستان، توانسته بود که نظر مساعد چند نفر از آنها را برای راه اندازی یک هتل آپارتمان جلب کند. انرژی بالا و ایده های جذاب او که پشتوانه چندین سال کار موفق در صنعت هتلداری را هم داشت، عده ای از اطرافیان او را قانع کرد که سرمایه های خرد خود را در اختیارش بگذارند تا با تصاحب بخشی از بازار سفر و اقامت در شهرشان، سود معقولی برداشت کنند. قول و قرارها گذاشته شد و قراردادهای مشارکت در کسب و کار جدید امضا شد.

او از کار در هتل استعفا داد و بلافاصله با مبلغی قابل توجه که جمع آوری شده بود، شروع به پیاده سازی ایده خودش کرد. بخشی از سرمایه جمع شده صرف رهن دو ساله ساختمانی چهارطبقه و دربست در یکی از مناطق پرتردد مسافری شهر شد و الباقی را به بازسازی و تجهیز فضاهای اقامتی اختصاص داد. طبق برنامه، همه چیز به گونه ای پیش می رفت که تا نیمه اسفند 98، کل ساختمان آماده پذیرش مسافر می شد.

اما بجای مسافر، ویروس کرونا از راه رسید و ظرف چند هفته، کاخ آرزوهای محسن و شرکایش آجر به آجر فرو ریخت! نه تنها هتل آپارتمان این جمع پرامید، بلکه هتل های معروف شهر هم در ایام نوروز 1399 خالی ماندند و حتی یک مسافر هم از در هتل آپارتمان نو نوار و نسبتا مجهز داستان ما وارد نشد. دیگر از حال و روز محسن و سرمایه گذارانی که خود را برای پروژه ای سودآور آماده کرده بودند برایتان نگویم…

چیزی که در ضرب المثلها و حکایات قدیمی به عنوان آینه دق شنیده بودیم، شاید در حال حاضر بهترین عنوان برای راهروها و اتاقهای خالی هتلها و مراکز اقامتی ایران و همه دنیا باشد. نرخ سفر به شدت کاهش پیدا کرده و سفرهای تفریحی، سهم بسیار کمی از ترددهای بین شهری را دارد. صنعت نوپای بومگردی که با شروعی طوفانی وارد بازار شد، نفسهایش به شماره افتاده و اقامتگاههای بومگردی به تدریج در حال تخلیه و تعطیل شدن هستند.

اما کرونا هم مثل بقیه پاندمی های قبلی در تاریخ بشر، بالاخره مقلوب دانش پزشکی خواهد شد. دوباره تورهای مسافرتی راه خواهند افتاد و بازهم گردشگران، خیابانهای شهرهای توریستی را پرخواهند کرد. آنچه که الان مهم است، تاب آوری صاحبان اماکن اقامتی تا آن روز است.

نبودن مشتری برای هتل ها و مسافرخانه ها یک طرف، هزینه های نگهداری از ساختمان از طرف دیگر، فشار زیادی در دورانی که فروشی در کار نیست به مالکین این اماکن وارد می کند. اما یک سرمایه بزرگ در اختیار دارند که شاید بیشتر آنها به آن بی توجه باشند: اتاقهای خالی!

بگذارید با یک مثال، موضوع را بیشتر باز کنم. فرض کنید شما مالک یک هتل آپارتمان هستید و دیگ بخار موتورخانه هتل شما در همین دوران بدون مشتری، نیاز به تعمیر اساسی دارد. از شرکت پشتیبان تاسیسات مکانیکی استعلام قیمت می گیرید: 40 میلیون تومان برای تعمیرات اساسی. در این مرحله، یا با سختی فراوان و جور کردن وام و سایر مسیرها، مبلغ را فراهم و پرداخت می کنید و یا از خیر تعمیرات می گذرید و آن را به موقعی مناسبتر موکول می کنید. حالت دوم برای تعداد زیادی از مشتریان اتفاق می افتد و همین موجب کاهش درآمد شرکت خدمات دهنده خواهد شد. یک سیکل دنباله دار تخریب کننده اقتصاد.

اما از دید عملیاتی، این شرکت، پرسنلی دارد که به شهرهای مختلف کشور رفت و آمد دارند و بیشتر اوقات باید یک یا چند شب در آن شهرها اقامت داشته باشند. آنها برای این اقامت، هزینه پرداخت می کنند. چه چیزی بهتر از این که تمام یا بخشی از این هزینه اقامت را با خدمات خودشان تهاتر کنند؟ اگر یک گام دیگر جلوتر برویم، می شود هزینه اقامت در ماههای آینده (بعد از بحران کرونا) را با قیمتی پایین تر از حال، پیش خرید تهاتری کرد و در زمان مناسب، مدیران و پرسنل و خانواده هایشان در این اماکن اقامت کنند. با دید آینده نگرانه، می توان شبکه ای از اماکن اقامتی با اتاقهای خالی را تشکیل داد که ظرفیتهای بلااستفاده خود را با هم به اشتراک می گذارند و در قبال آن، در بخشی از هزینه های کالا یا خدمات مورد نیاز صرفه جویی می کنند.

پس در مثال بالا، می توان مثلا 50% از هزینه تعمیرات موتورخانه را با 100 شب اقامت در هتل آپارتمان که برای یک سال آینده رزرو شده است، تهاتر کرد. شرکت تاسیساتی نیز مجاز است تمام یا بخشی از این ظرفیت اقامتی را به سایر طرفهای تجاری خود انتقال دهد. علاوه بر تقویت جریان اقتصادی بازار، مسافرین استفاده کننده از این ظرفیت تهاتر شده، درآمدهای جانبی (از قبیل رستوران، روم سرویس، ایاب و ذهاب، و …) را نیز با خود خواهند آورد. همه اینها، با استفاده از همان اتاقهای خالی انجام می شود که در ابتدا نقش آینه دق را داشتند، اما در واقعیت، سرمایه هایی پنهان بودند!